# คำด่าว่า " รัฐบาลฆาตกร " รัฐบาลคือใคร 

รัฐบาลคือใคร  พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542 ได้ให้ความหมายของคำว่า รัฐบาล หมายถึง องค์กรปกครองประเทศ คณะบุคคลที่ใช้อำนาจบริหารในการปกครองประเทศ  และคำว่ารัฐมนตรี หมายถึง ผู้เป็นสมาชิกของคณะรัฐมนตรีหรือคณะรัฐบาล รับผิดชอบร่วมกับคณะรัฐมนตรีในนโยบายทั่วไปของรัฐบาลในการบริหารราชการแผ่นดิน ถ้าเป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงหรือทบวง ก็เป็นผู้บังคับบัญชาสูงสุดในกระทรวงหรือทบวงที่ตนว่าการและรับผิดชอบในการบริหารราชการกระทรวงหรือทบวงนั้นด้วยอีกฐานะหนึ่ง 

กรณีการที่มีบุคคลหนึ่งบุคคลใดกล่าวคำว่า  " รัฐบาลฆาตกร "    รัฐบาลนั้นมีตัวตนหรือคือบุคคลผู้ได้รับความเสียหายในการดำเนินคดีได้หรือไม่

ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์

มาตรา 68  ภูมิลำเนาของนิติบุคคลได้แก่ถิ่นอันเป็นที่ตั้งสำนักงานใหญ่หรือถิ่นอันเป็นที่ตั้งที่ทำการ  หรือถิ่นที่ได้เลือกเอาเป็นภูมิลำเนาเฉพาะการตามข้อบังคับหรือตราสารจัดตั้ง

เรื่องจริงอิงฎีกา/  คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 724/2490   

...........โจทก์ฟ้องขอให้รัฐบาลใช้ค่าเสียหายในการที่ทรัพย์ของโจทก์ถูกระเบิดในระหว่างสงคราม    ศาลแพ่งสั่งในคำฟ้องว่า "ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งมาตรา 1(11) คู่ความต้องเป็นบุคคลและตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 73 ทบวงการเมืองที่เป็นนิติบุคคลนั้นคือกระทรวงและกรมในรัฐบาลที่โจทก์ขอให้เรียกรัฐบาลของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมาเป็นจำเลยนั้นรัฐบาลหาใช่นิติบุคคลตามกฎหมายไม่ ฟ้องของโจทก์จึงไม่เป็นฟ้องที่จะรับไว้ จึงให้ยกเสียค่าธรรมเนียมให้เป็นพับ เว้นแต่คำบังคับ" ลงนามผู้พิพากษา 2 นาย    โจทก์อุทธรณ์และเสียค่าขึ้นศาล 20 บาท ศาลแพ่งสั่งให้โจทก์เสียค่าขึ้นศาลเต็มตามทุนทรัพย์ โจทก์นำค่าขึ้นศาลมาเสียตามจำนวนทุนทรัพย์แล้วอุทธรณ์ในเรื่องค่าธรรมเนียมนี้ด้วย    ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน     ศาลฎีกาเห็นว่า ผู้ที่จะฟ้องหรือถูกฟ้องเป็นจำเลยในโรงศาลนั้นจะต้องเป็นบุคคล ซึ่งมีอยู่ 2 ชนิดคือบุคคลธรรมดาและนิติบุคคลแต่ที่จะเป็นนิติบุคคลได้ ก็แต่ด้วยอาศัยอำนาจแห่งบทบัญญัติทั้งหลายของกฎหมาย (ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 68) ทบวงการเมืองคือกระทรวงและกรมในรัฐบาล เทศาภิบาลปกครองท้องที่และประชาบาลทั้งหลายเป็นนิติบุคคลจำพวกหนึ่ง (ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 72, 73) หน่วยราชการหรือสาธารณะการหรือองค์การอื่นใดจะเป็นนิติบุคคลได้ก็แต่โดยที่กฎหมายอื่นบัญญัติไว้ ฉะนั้นคำว่ารัฐบาลจึงไม่เป็นนิติบุคคลตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์   และตามกฎหมายอื่นก็ไม่ปรากฏว่าได้มีบทบัญญัติในที่ได้บัญญัติให้รัฐบาลเป็นนิติบุคคลจึงพิพากษายืนตามศาลอุทธรณ์ในข้อที่ไม่รับฟ้องโจทก์

(รัฐบาลไม่เป็นนิติบุคคลตามกฎหมาย จึงเป็นคู่ความไม่ได้)

วิเคราะห์กรณีปัญหา (คำว่ารัฐบาลฆาตกร คือการดูหมิ่น หมิ่นประมาทรัฐบาลหรือไม่)

รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2560

มาตรา 34 บุคคลย่อมมีเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็น การพูด การเขียน การพิมพ์ การโฆษณา และการสื่อความหมายโดยวิธีอื่น การจำกัดเสรีภาพดังกล่าวจะกระทำมิได้ เว้นแต่โดยอาศัยอำนาจตามบทบัญญัติแห่งกฎหมายที่ตราขึ้นเฉพาะเพื่อรักษาความมั่นคงของรัฐ เพื่อคุ้มครองสิทธิหรือเสรีภาพของบุคคลอื่น เพื่อรักษาความสงบเรียบร้อยหรือศีลธรรมอันดีของประชาชน หรือเพื่อป้องกันสุขภาพของประชาชน

เสรีภาพทางวิชาการย่อมได้รับความคุ้มครอง แต่การใช้เสรีภาพนั้นต้องไม่ขัดต่อหน้าที่ของปวงชนชาวไทยหรือศีลธรรมอันดีของประชาชน และต้องเคารพและไม่ปิดกั้นความเห็นต่างของบุคคลอื่น

ประมวลกฎหมายอาญา

มาตรา 326  ผู้ใดใส่ความผู้อื่นต่อบุคคลที่สาม  โดยประการที่น่าจะทำให้ผู้อื่นนั้นเสียชื่อเสียง  ถูกดูหมิ่น  หรือถูกเกลียดชัง ผู้นั้นกระทำความผิดฐานหมิ่นประมาท ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกินหนึ่งปี  หรือปรับไม่เกินสองหมื่นบาท หรือทั้งจำทั้งปรับ

มาตรา 328  ถ้าความผิดฐานหมิ่นประมาทได้กระทำโดยการโฆษณาด้วยเอกสาร ภาพวาด ภาพระบายสี ภาพยนตร์ภาพหรือตัวอักษรที่ทำให้ปรากฏไม่ว่าด้วยวิธีใดๆ แผ่นเสียหรือสิ่งบันทึกเสียงบันทึกภาพหรือบันทึกอักษรกระทำโดยการกระจายเสียงหรือการกระจายภาพหรือโดยกระทำการป่าวประกาศด้วยวิธีอื่นผู้กระทำต้องระวางโทษจำคุกไม่เกินสองปีและปรับไม่เกินสองแสนบาท 

มาตรา 393 ผู้ใดดูหมิ่นผู้อื่นซึ่งหน้าหรือด้วยการโฆษณา ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกินหนึ่งเดือน  หรือปรับไม่เกินหนึ่งหมื่นบาท  หรือทั้งจำทั้งปรับ

ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา

มาตรา 2 (4)  ผู้เสียหาย  หมายความถึงบุคคลผู้ได้รับความเสียหายเนื่องจากการกระทำผิดฐานใดฐานหนึ่ง  รวมทั้งบุคคลอื่นที่มีอำนาจัดการแทนได้  ดังบัญญัติไว้ในมาตรา 4,5 และ 6

กรณีตามปัญหากับคำว่า  " รัฐบาลฆาตกร "  (อ้างอิงคำพิพากษาศาลฎีกาที่ 724/2490)  เมื่อรัฐบาลไม่มีความเป็นนิติบุคคลตามกฎหมายจึงไม่เป็นบุคคลที่กฎหมายให้การรองรับ  เมื่อมีผู้ใดใส่ความรัฐบาลต่อบุคคลที่สามด้วยคำว่า  " รัฐบาลฆาตกร "  แม้ถ้อยคำดังกล่าวเป็นกรณีที่อาจจะทำให้เกิดความเสียหาย ถูกดูหมิ่น หรือถูกเกลียดชัง   แต่คำพูดหรือถ้อยคำดังกล่าวไม่มีบุคคลเป็นผู้เสียหายมีตัวตนอยู่จริงตามกฎหมาย  เพราะรัฐบาล หมายถึง องค์กรปกครองประเทศ คณะบุคคลที่ใช้อำนาจบริหารในการปกครองประเทศ   และไม่อาจหมายรวมถึงคณะรัฐมนตรี  รัฐมนตรี  ผู้หนึ่งผู้ใดที่อยู่ในคณะบุคคลผู้บริหารประเทศซึ่งมีตัวตนเป็นบุคคลผู้ที่ได้รับความเสียหายเป็นกรณีส่วนตัวในความผิดฐานหมิ่นประมาทกับคำว่า  " รัฐบาลฆาตกร " ได้   เพราะคณะรัฐมนตรี  รัฐมนตรี  ไม่ใช่รัฐบาลและรัฐบาลไม่มีตัวตนซึ่งเป็นบุคคลที่มีกฎหมายรองรับให้ดำเนินคดีอย่างผู้เสียหาย เมื่อมีบุคคลใดใส่ความรัฐบาลแม้อาจจะเกิดความเสียหายหรือเสียหาย   รัฐบาลจึงไม่ใช่ผู้เสียหายซึ่งจะเป็นคู่ความดำเนินคดีกับบุคคลผู้ใส่ความรัฐบาลได้

(รัฐบาลไม่เป็นนิติบุคคลตามกฎหมาย จึงเป็นคู่ความไม่ได้)     

*** การใช้สิทธิแสดงความคิดเห็นเป็นเสรีภาพของบุคคลย่อมกระทำได้ตามบทบัญญัติรัฐธรรมนูญ  แต่เสรีภาพของบุคคลต้องแสดงออกอย่างโดยสุจริตที่ไม่ผิดและไม่ขัดต่อกฎหมายทั้งปวง

หมายเหตุ : ข้อวิเคราะห์หรือความเห็นที่ได้แสดงไว้ตอนท้ายคำพิพากษาศาลฎีกานี้เป็นความคิดเห็นเชิงทางกฎหมายส่วนตัวของผู้เขียนโดยเฉพาะ  บุคคลอื่นใดไม่จำเป็นต้องเห็นพ้องด้วย

นายชาติชาย  รุ่งเรือง    (ทนายความ)