คดีครอบครัว
คดีครอบครัว
คดีครอบครัว หมายถึง คดีที่เกี่ยวด้วยสิทธิแห่งสภาพของบุคคลหรือสิทธิในครอบครัวต่าง ๆ ซึ่งโดยส่วนมากเป็นคดีที่เกี่ยวกับความสัมพันธ์กันในครอบครัวที่ต้องฟ้องร้องหรือร้องขอต่อศาลหรือกระทำการใด ๆ ในทางศาลเกี่ยวกับผู้เยาว์หรือครอบครัว เช่น คดีเกี่ยวกับการสมรส สามีภริยาที่ต้องช่วยเหลืออุปการะเลี้ยงดูกัน การใช้คำนำหน้านามและชื่อสกุลของหญิงมีสามี ทรัพย์สินระหว่างสามีภริยา หนี้สินของสามีภริยา การสิ้นสุดของการสมรส การหย่า บุตรที่ชอบด้วยกฎหมาย เด็กที่เกิดระหว่างสมรส บิดาจดทะเบียนรับเด็กเป็นบุตร บุตรและบิดามารดามีหน้าที่อุปการะเลี้ยงดูกัน การเรียกค่าอุปการะเลี้ยงดูบุตร อำนาจปกครองบุตร บุตรบุญธรรม
โดยคดีครอบครัวที่กล่าวเป็นสิทธิ หน้าที่ ความรับผิด ที่เกิดจากการปฏิสัมพันธ์กันในครอบครัวซึ่งเป็นปัญหาที่เกิดขึ้นในชีวิตประจำวันของสังคมอยู่ทุกยุคทุกสมัย โดยข้อพิพาทเกี่ยวกับคดีครอบครัวนั้นผู้ที่ทำหน้าที่พิจารณาคดีและตัดสินได้จะอยู่ในอำนาจของศาลเยาวชนและครอบครัวกลาง ศาลเยาวชนและครอบครัวจังหวัด หรือแผนกคดีเยาวชนและครอบครัวในศาลจังหวัด ศาลอุทธรณ์แผนกคดีเยาวชนและครอบครัว ศาลอุทธรณ์ภาคแผนกคดีเยาวชนและครอบครัว และศาลฎีกาแผนกคดีเยาวชนและครอบครัว
การพิจารณาพิพากษาคดีครอบครัวนั้นจะเน้นให้การพิจารณาเพื่อให้มีการเจรจาไกล่เกลี่ยในเรื่องความสัมพันธ์เป็นหลัก เพื่อให้คู่กรณีซึ่งไม่อาจอยู่ร่วมกันได้สามารถที่จะถ้อยทีถ้อยอาศัยซึ่งกันและกันได้เพื่อนำไปสู่ผลของการประนีประนอมยอมความกัน แต่ทั้งนี้ ไม่ว่าคดีนั้นจะได้พิจารณาไปถึงขั้นตอนใด การพิจารณาคดีจะต้องคำนึงถึงความสงบสุขและการอยู่ร่วมกันในครอบครัว ซึ่งพึงคำนึงถึงหลักเกณฑ์ดังต่อไปนี้ประกอบด้วย
(1) การสงวนและคุ้มครองสถานภาพของการสมรสในฐานะที่เป็นศูนย์รวมของชายและหญิงที่สมัครใจเข้ามาอยู่กินด้วยกันฉันสามีภรยิา หากไม่อาจรักษาสถานภาพของการสมรสได้ก็ให้การหย่าเป็นไปด้วยความเป็นธรรมและเสียหายน้อยที่สุด โดยคำนึงถึงสวัสดิภาพและอนาคตของบุตรเป็นสำคัญ
(2) การคุ้มครองและช่วยเหลือครอบครัว โดยเฉพาะอย่างยิ่งในขณะที่ครอบครัวนั้นต้องรับผิดชอบในการดูแลให้การศึกษาแก่บุตรที่เป็นผู้เยาว์
(3) การคุ้มครองสิทธิของบุตรและส่งเสริมสวัสดิภาพของบุตร และ
(4) มาตราการต่าง ๆ เพื่อช่วยเหลือสามีภริยาให้ปรองดองกันและปรับปรุงความสัมพันธ์ระหว่างกันเองและกับบุตร
